1. Khung pháp lý mới: trẻ dưới 10 tuổi, cao dưới 1,35 m phải dùng thiết bị an toàn

Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 và Nghị định 168/2024/NĐ-CP:

• Trẻ dưới 10 tuổi và dưới 1,35 m:
  • Không được ngồi cùng hàng ghế với người lái (trừ trường hợp xe chỉ có 1 hàng ghế).
  • Tài xế phải sử dụng hoặc hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em.
• Thiết bị an toàn gồm:
  • Nôi, ghế cho trẻ dưới 1 tuổi, dưới 13 kg.
  • Ghế cho trẻ 1–4 tuổi.
  • Ghế nâng, dây an toàn cho trẻ 4–6 tuổi.
  • Đệm nâng + dây an toàn cho trẻ 6–12 tuổi, 22–36 kg.
• Mức phạt dự kiến: 800.000 – 1.000.000 đồng nếu chở trẻ mà không sử dụng thiết bị an toàn theo quy định.

Trong quá trình góp ý, Bộ Công an đã đề xuất chỉnh sửa theo hướng
không áp dụng bắt buộc với ô tô kinh doanh vận tải hành khách (taxi, xe công nghệ, xe tuyến),
chỉ áp dụng với xe cá nhân, để giảm bớt vướng mắc thực tế.

Điều quan trọng cần hiểu là pháp luật không “bắt buộc phải là một loại ghế duy nhất”, mà là
“thiết bị an toàn phù hợp” – gồm nhiều dạng ghế, đệm, đệm nâng, dây an toàn được thiết kế theo độ tuổi, trọng lượng của trẻ.

2. Góc độ an toàn: ghế trẻ em không phải “option”, mà là “dây đai an toàn phiên bản cho trẻ”

Về mặt khoa học an toàn:

• Cơ thể trẻ nhỏ đầu to, cổ yếu, xương mềm, hệ cơ chưa hoàn thiện, rất dễ tổn thương khi có va chạm, giảm tốc độ đột ngột hoặc phanh gấp.
• Ghế an toàn cho trẻ hoạt động giống “dây đai an toàn” của người lớn:
  • Giữ trẻ cố định trên ghế, phân tán lực va chạm.
  • Giảm đáng kể nguy cơ chấn thương vùng đầu, cổ, cột sống, chi.
• Nhiều nghiên cứu quốc tế cho thấy ghế an toàn đúng chuẩn có thể giảm 50–70% nguy cơ tử vong và chấn thương nặng trong tai nạn xe hơi.

Ở các nước phát triển, quy định về ghế trẻ em trên ô tô đã trở thành chuẩn mực hàng chục năm, gắn với
tỷ lệ tuân thủ rất cao nhờ kết hợp giữa luật, tuyên truyền và hỗ trợ tài chính.

Về bản chất, câu hỏi không phải là “ghế có cần không?”, mà là:

“Muốn cho trẻ an toàn khi đi ô tô, thì giải pháp nào hiệu quả nhất và phù hợp với điều kiện Việt Nam?”

Về mặt an toàn thuần túy, trẻ ngồi trong ô tô (dù chỉ thắt dây an toàn) vẫn an toàn hơn rất nhiều so với ngồi trên xe máy – nơi không có bất kỳ lớp bảo vệ nào.

3. Vì sao ghế trẻ em trên ô tô gây tranh cãi mạnh tại Việt Nam?

Các ý kiến phản đối hoặc băn khoăn không hẳn “chống lại an toàn”, mà chủ yếu xoay quanh tính khả thi và công bằng khi áp dụng.

Ghế an toàn cho trẻ em trên ô tô và những góc nhìn

3.1. Không gian xe chật, gia đình nhiều con

Nhiều gia đình có 2–3, thậm chí 4 con nhỏ, nhưng chỉ sở hữu xe 4–5 chỗ.
Nếu lắp đúng chuẩn 2–3 ghế dành cho trẻ, gần như không còn chỗ cho người lớn.

Câu hỏi rất thực tế nhiều phụ huynh đặt ra là: “Đứa còn lại ngồi đâu? Bắt buộc phải đổi sang xe 7 chỗ hay mua thêm xe?”

3.2. Tỷ lệ sở hữu ô tô thấp, xe máy vẫn là phương tiện chính

Không ít người lo rằng mình có thể bị “đẩy ngược về xe máy”: thay vì chở con bằng ô tô gia đình (không có ghế),
họ lại chọn chở bằng xe máy để “đỡ bị phạt”, dù mức độ an toàn thấp hơn nhiều.

3.3. Taxi, xe công nghệ, xe dịch vụ khó đáp ứng

Nhiều gia đình không có ô tô riêng, phải dùng taxi hoặc xe công nghệ đưa con đi viện, đi tiêm, đi học.
Trong khi đó:

• Số taxi có ghế trẻ em chuyên dụng gần như rất ít.
• Nếu bắt buộc tất cả xe phải có ghế, việc đặt xe sẽ khó hơn, chi phí tăng, tài xế cũng ngại nhận khách có trẻ nhỏ.

3.4. Chi phí ghế an toàn không hề nhỏ

Ghế đạt chuẩn thường có giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng, là gánh nặng với không ít gia đình.
Nguy cơ là thị trường sẽ tràn hàng rẻ, kém chất lượng, được mua chỉ để “qua mặt luật” chứ không thực sự bảo vệ trẻ.

3.5. Lo ngại “tư duy đối phó” và nhũng nhiễu khi xử phạt

Bài học từ mũ bảo hiểm cho thấy: rất nhiều người sẵn sàng mua mũ rẻ, không đạt chuẩn chỉ để “khỏi bị thổi”.
Nếu không có hướng dẫn rõ ràng, quy định ghế trẻ em dễ bị biến thành “cớ xử phạt”, gây bức xúc
và làm giảm niềm tin của người dân vào chính sách.

Nói ngắn gọn: mục tiêu an toàn là đúng, nhưng người dân sợ cách triển khai “quá nhanh, quá cứng” trong khi điều kiện thực tế chưa sẵn sàng.

4. Tác động tới hành vi tham gia giao thông: có đẩy trẻ về… xe máy?

Đây là điểm rất đáng lo nếu nhìn ở góc độ an toàn tổng thể:

• Xe ô tô vốn an toàn hơn xe máy trong đa số tình huống va chạm.
• Nếu quy định khiến gia đình đông con khó “hợp thức” chở đủ con trên ô tô, trong khi taxi/xe dịch vụ khó đáp ứng ghế chuẩn cho trẻ,
  một số cha mẹ có thể chọn chở con bằng xe máy để… khỏi bị phạt.

Kịch bản xấu nhất là:

Luật ra đời với mục tiêu bảo vệ trẻ em, nhưng do cách thiết kế và thực thi, trẻ lại gặp rủi ro cao hơn vì quay trở lại hoặc tiếp tục ngồi trên xe máy không được bảo vệ.

Vì vậy, khi bàn về ghế trẻ em, không thể chỉ nhìn vào an toàn trong ô tô, mà phải xem cả bức tranh an toàn giao thông tổng thể ở Việt Nam – nơi xe máy vẫn chiếm tỷ lệ rất lớn.

5. Ghế trẻ em, Nghị định 168 và câu chuyện xử phạt – phạt nguội

Về chế tài, Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định mức phạt 800.000 – 1.000.000 đồng với người lái ô tô chở trẻ không dùng thiết bị an toàn theo quy định.

Trong tương lai, khi camera giám sát trong đô thị và trên cao tốc phát triển mạnh, hoàn toàn có thể ghi nhận:

• Hình ảnh trẻ ngồi ghế trước.
• Hình ảnh trẻ không dùng ghế, đệm, dây an toàn phù hợp.
• Và xử lý qua hình thức
  phạt nguội.

Nếu triển khai minh bạch, có tiêu chí rõ ràng, hình ảnh đủ rõ, xử phạt qua hình ảnh là công cụ hiệu quả để thay đổi thói quen – tương tự việc người lái chủ động
tra cứu phạt nguội
với các lỗi vượt đèn đỏ, quá tốc độ hiện nay.

Ngược lại, nếu quy định mơ hồ, không phân biệt được “dây an toàn phù hợp” hay “ghế chuẩn/kém chuẩn”, người dân dễ có cảm giác
“muốn phạt thì lỗi gì cũng kiếm được”. Điều này càng dễ xảy ra nếu thiếu:

• Tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng cho ghế, đệm an toàn.
• Cơ chế kiểm định, chứng nhận sản phẩm.
• Hướng dẫn cụ thể cho từng tình huống (đi quãng ngắn, tốc độ thấp, trẻ lớn, dùng đệm + dây an toàn…).

Ở góc độ người dùng, điều quan trọng là:
người lái biết rõ mình cần làm gì để “đúng luật”, và biết cách kiểm tra, đối chiếu thông tin xử phạt khi có tranh chấp.

6. Nên đi theo hướng nào? Một số gợi ý chính sách “vừa đủ nghiêm, vừa đủ linh hoạt”

Từ những tranh luận hiện nay, có thể rút ra một số hướng tiếp cận hợp lý hơn.

6.1. Lộ trình nhiều giai đoạn, không “bật công tắc” ngay lập tức

Nhiều chuyên gia đề xuất lộ trình 3–5 năm để người dân làm quen, tương tự bài học về mũ bảo hiểm.

• Giai đoạn 1: Tuyên truyền mạnh, khuyến khích, hỗ trợ tài liệu hướng dẫn, trợ giá một phần.
• Giai đoạn 2: Bắt đầu xử phạt nhẹ, tập trung các trường hợp rõ ràng, nguy cơ cao (trẻ ngồi ghế trước, đi cao tốc, quốc lộ).
• Giai đoạn 3: Siết dần, nâng mức phạt khi đã có điều kiện thực tế đáp ứng (taxi, xe dịch vụ, hạ tầng, thu nhập, nguồn cung ghế đạt chuẩn).

6.2. Ưu tiên cao tốc, quốc lộ và tình huống nguy cơ cao

Thay vì áp dụng đồng loạt cho mọi tuyến, có thể ưu tiên:

• Cao tốc, quốc lộ, đèo dốc, đường có tốc độ cao.
• Các tuyến có lịch sử tai nạn liên quan đến trẻ em.

Trong nội đô với tốc độ thấp, có thể linh hoạt hơn, chấp nhận giải pháp như đệm nâng + dây an toàn chuẩn cho trẻ lớn.

6.3. Xác định rõ tiêu chuẩn và loại thiết bị an toàn được chấp nhận

Cần ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng cho ghế, đệm, dây an toàn cho trẻ:

• Công bố danh sách mẫu ghế/đệm đạt chuẩn.
• Khuyến khích doanh nghiệp cung cấp sản phẩm có mức giá hợp lý.
• Hạn chế “ghế giả, ghế rẻ, chỉ để đối phó” trên thị trường.

6.4. Tính đến hỗ trợ tài chính, giảm thuế, khuyến mãi

Có thể xem xét:

• Giảm thuế nhập khẩu cho ghế trẻ em đạt chuẩn.
• Chương trình hỗ trợ một phần chi phí cho hộ nghèo, cận nghèo.
• Khuyến mãi từ hãng xe, gara, đại lý – bán kèm ghế trẻ em khi mua xe mới hoặc bảo dưỡng.

6.5. Không biến ghế trẻ em thành “rào cản” đi ô tô thay cho xe máy

Khi thiết kế luật và tổ chức thực thi, mục tiêu cuối cùng cần giữ vững là:
tổng rủi ro cho trẻ trên đường phải giảm, chứ không chỉ “đúng form” bên trong ô tô.

Mọi chính sách, lộ trình, miễn trừ (cho taxi, xe tuyến…) nên được cân nhắc dưới góc nhìn đó.

7. Cha mẹ cần làm gì trước khi quy định có hiệu lực?

Dưới góc độ người dùng thực tế, không cần đợi đến 1/1/2026 mới quan tâm. Cha mẹ có thể bắt đầu chuẩn bị ngay từ bây giờ:

• Hiểu rõ quy định: trẻ dưới 10 tuổi, cao dưới 1,35 m không ngồi cùng hàng ghế tài xế,
  cần có thiết bị an toàn phù hợp.
• Đánh giá nhu cầu thực tế gia đình: số con, độ tuổi, cân nặng từng bé, loại xe đang sử dụng (4 chỗ, 7 chỗ…),
  tần suất đi xa hay chủ yếu đi nội đô.
• Tìm hiểu và chọn giải pháp phù hợp:
  • Trẻ 0–4 tuổi: ưu tiên ghế riêng.
  • Trẻ lớn hơn: có thể sử dụng ghế nâng/đệm nâng + dây an toàn chuẩn.
  • Tránh mua thiết bị kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.
• Tập cho trẻ làm quen dần: cho con ngồi ghế đúng vị trí từ những chuyến đi ngắn, giải thích rõ lý do phải dùng ghế/dây an toàn.
• Chủ động theo dõi quy định và cách xử phạt: cập nhật thêm các hướng dẫn chi tiết từ cơ quan chức năng,
  và trong tương lai nếu có thông tin xử phạt hoặc phát sinh lỗi ghi qua hình ảnh, nên xem kỹ mô tả, hình ảnh khi
  tra cứu phạt nguội.

8. Bắt buộc dùng ghế an toàn cho trẻ em trên ô tô: Hiểu sao cho đúng? Cần chuẩn bị gì?

Luật mới yêu cầu trẻ dưới 10 tuổi – dưới 1m35 phải dùng thiết bị an toàn khi đi ô tô. Nghe thì hợp lý, nhưng vì sao lại gây tranh cãi? Xe nhỏ thì xoay sao? Có bị phạt nguội không? Ghế bao nhiêu loại, loại nào phù hợp?

Video này sẽ giúp bạn:

• Hiểu rõ quy định mới
• Nắm lý do gây tranh luận
• Biết cách chọn ghế cho con
• Biết khi nào có thể bị phạt qua camera
• Và quan trọng nhất: đảm bảo an toàn cho trẻ trên mọi chuyến đi

Nếu bạn là phụ huynh hoặc thường xuyên chở trẻ, đây là video bạn không nên bỏ qua.

Kết luận: ghế trẻ em là xu hướng đúng, nhưng cách đi mới quyết định thành công

Ở góc độ an toàn, gần như không ai phủ nhận lợi ích của ghế và thiết bị an toàn cho trẻ trên xe ô tô.
Điều quan trọng nằm ở chỗ:

• Thiết kế quy định thế nào để phù hợp điều kiện Việt Nam.
• Thực thi thế nào để người dân thấy hợp lý, chứ không chỉ là “luật để phạt”.
• Làm sao để không đẩy trẻ quay lại xe máy – phương tiện vốn nguy hiểm hơn rất nhiều.

Với vai trò là người lái xe và là cha mẹ, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động đi trước luật:
tự trang bị giải pháp an toàn phù hợp, nâng cao ý thức và thường xuyên
check phạt nguội
khi cần, để mỗi chuyến đi với con trên ô tô thực sự là một hành trình an toàn.