1. Vạch mắt võng là gì và quy định đi thế nào?

Theo quy chuẩn báo hiệu đường bộ, vạch mắt võng là những đường kẻ màu vàng, đan chéo như hình “mắt lưới”
trên mặt đường. Mục đích chính là báo hiệu khu vực cấm dừng xe, thường được bố trí:

• Tại các giao lộ đông phương tiện, khu vực rẽ phải liên tục.
• Trước cổng bệnh viện, trường học, trụ sở cơ quan… nơi cần giữ lối ra vào luôn thông thoáng.
• Ở các nút giao tổ chức làn riêng cho xe rẽ phải khi đèn đỏ.

Nguyên tắc cơ bản khi gặp vạch mắt võng:

• Không được dừng, đỗ trong phạm vi vạch, trừ trường hợp bất khả kháng (xe hỏng, tai nạn…).
• Nếu vạch mắt võng có kèm mũi tên, đó thường là làn dành riêng cho hướng rẽ (đa số là rẽ phải). Đi thẳng trong làn này cũng có thể bị coi là không chấp hành vạch kẻ đường.
• Tài xế được phép chạy qua vạch nếu đảm bảo không dừng lại trên phần vạch và đi đúng hướng cho phép.

Khi dừng xe chờ đèn đỏ, người điều khiển phương tiện phải dừng trước vạch dừng và ngoài phạm vi vạch mắt võng,
nhường khoảng trống này cho dòng xe có nhu cầu rẽ phải.

2. Mức phạt khi dừng xe trên vạch mắt võng

Hành vi dừng trên vạch mắt võng thường bị xử lý theo lỗi
“không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của vạch kẻ đường”.
Theo quy định hiện hành:

• Ô tô: phạt tiền từ khoảng 400.000 – 600.000 đồng khi dừng, đỗ sai quy định tại vùng có vạch mắt võng.
• Xe máy: phạt tiền từ khoảng 200.000 – 400.000 đồng khi dừng trên vạch mắt võng hoặc lấn chiếm làn rẽ phải.

Tại một số giao lộ lớn, lực lượng chức năng có thể kết hợp camera giám sát với xử lý trực tiếp tại chốt.
Nếu bị ghi lại hành vi dừng trên vạch, tài xế hoàn toàn có thể nhận thông báo xử phạt sau đó
hoặc bị đưa vào danh sách xử lý qua
phạt nguội.

Với mức phạt đã tăng lên theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, việc “tranh thủ” chen lên vài mét
nhưng dừng sai vị trí có thể khiến người vi phạm phải trả giá không hề nhỏ.

3. Thói quen chen lấn khiến vạch mắt võng “có cũng như không”

Nhiều người đi làm hằng ngày đều từng chứng kiến một cảnh rất quen:
dù đã có biển báo, vạch mắt võng dành cho làn rẽ phải, khi đèn đỏ bật lên,
xe máy đi sau vẫn ùn ùn chen lên phía trước rồi đứng chờ ngay trên vạch.
Kết quả là:

• Xe muốn rẽ phải không còn lối đi, bị kẹt cứng phía sau.
• Xe đến trước, dừng đúng vị trí lại… bị “thiệt” so với người đến sau nhưng chen lấn.
• Dòng xe phía sau bị dồn ứ, gây ùn tắc cả giao lộ.

Nhiều ý kiến cho rằng đây không chỉ là câu chuyện hiểu luật,
mà còn là vấn đề văn hóa xếp hàng và ý thức tôn trọng trật tự giao thông.
Thói quen “đến sau nhưng phải lên trước”, “thấy khoảng trống là lấp cho bằng được”
khiến vạch mắt võng – vốn sinh ra để giảm ùn tắc – lại bị vô hiệu hóa.

4. Có nên trông chờ hoàn toàn vào ý thức?

Một bộ phận người tham gia giao thông vẫn chọn cách “tiện đâu dừng đó”,
chỉ dừng đúng luật khi biết chắc có CSGT đứng chốt.
Nhiều ý kiến từ bạn đọc, chuyên gia cho rằng:

• Không thể chỉ trông chờ vào ý thức tự giác của một nhóm người vốn đã quen với việc chen lấn.
• Cần xử phạt đủ mạnh, áp dụng đồng thời xử phạt trực tiếp tại chốt và xử phạt qua
  phạt nguội từ hệ thống camera.
• Có thể khuyến khích người dân cung cấp hình ảnh, video vi phạm để cơ quan chức năng xem xét xử lý,
  tăng thêm sức răn đe đối với những hành vi cố tình.

Nhiều độc giả cũng đề xuất bố trí lực lượng CSGT, lực lượng hỗ trợ (CSCĐ, dân quân tự vệ…)
tại những giao lộ có vạch mắt võng trong khung giờ cao điểm,
vừa điều tiết giao thông, vừa lập biên bản các trường hợp dừng sai vị trí.

5. Góc nhìn hạ tầng: Vẽ vạch mắt võng thế nào cho phù hợp?

Bên cạnh câu chuyện ý thức, cũng có ý kiến cho rằng ở một số tuyến đường nhỏ,
vạch mắt võng được kẻ quá rộng khiến làn rẽ phải chiếm phần lớn mặt đường,
trong khi lưu lượng xe rẽ không nhiều. Khi đó:

• Làn rẽ phải bị bỏ trống, nhưng làn đi thẳng lại quá chật, gây cảm giác “phí đường”.
• Người tham gia giao thông dễ nảy sinh tâm lý “tranh thủ lách vào”, dừng luôn trên vạch.

Ở góc độ tổ chức giao thông, nhiều chuyên gia cho rằng khi triển khai vạch mắt võng,
cần tính toán rõ:

• Bề rộng mặt đường, lưu lượng xe rẽ phải so với xe đi thẳng.
• Ghi rõ ký hiệu hoặc chữ trên mặt đường (ví dụ “Làn rẽ phải”) để người đi đường dễ nhận biết.
• Kết hợp hợp lý với đèn tín hiệu, biển báo, camera giám sát để tạo thành một tổng thể thống nhất.

Như vậy, vạch mắt võng mới thực sự phát huy vai trò giảm ùn tắc,
chứ không trở thành một vùng sơn vàng “khó hiểu” đối với người tham gia giao thông.

6. Tài xế và người đi xe máy nên làm gì khi gặp vạch mắt võng?

Để không bị phạt và giữ dòng xe thông thoáng, khi đi qua khu vực có vạch mắt võng,
bạn nên ghi nhớ một số nguyên tắc đơn giản:

• Thấy vạch mắt võng là hiểu: không dừng, không đỗ trong phạm vi đó, dù trước mặt còn khoảng trống.
• Nếu đến sau, hãy dừng đúng vị trí phía sau xe đã dừng trước,
  tuyệt đối không chen lên làn rẽ phải chỉ để “gần đèn hơn vài mét”.
• Khi là tài xế muốn rẽ phải, hãy quan sát sớm, chuyển làn từ trước,
  tránh chờ đến sát nút giao mới đánh lái sang vạch mắt võng.
• Chấp hành đúng quy định về vạch kẻ đường, bởi vi phạm ở khu vực này dễ bị hệ thống camera ghi lại
  và xử lý qua phạt nguội.

Chỉ cần mỗi người “nhường” nhau đúng một khoảng vạch mắt võng,
việc rẽ phải tại các giao lộ đông phương tiện sẽ trở nên mượt mà hơn rất nhiều.

7. Kết luận: Vạch mắt võng là bài kiểm tra nhỏ về văn minh giao thông

Vạch mắt võng không phải “cái bẫy” để phạt tiền, mà là một công cụ tổ chức giao thông
rất bình thường, đã được nhiều nước áp dụng từ lâu để giữ nút giao không bị bít kín.
Cách chúng ta ứng xử với phần sơn vàng đó phản ánh khá rõ ý thức xếp hàng, nhường đường khi tham gia giao thông.

Khi mức phạt đã tăng, camera được lắp nhiều hơn,
và các hình thức xử phạt như phạt nguội ngày càng phổ biến,
việc cố chen vài mét để dừng trên vạch mắt võng không còn là “mẹo đi đường” nữa,
mà là một rủi ro thực sự cho ví tiền và cho chính sự an toàn của cộng đồng.

Một chút thay đổi trong thói quen – dừng đúng chỗ, không lấn vạch, tôn trọng làn rẽ phải –
sẽ giúp những ô vạch mắt võng trên mặt đường không còn “có cũng như không”,
mà trở thành dấu hiệu của một giao thông văn minh hơn.